Tegen beter weten in

In de oorlog hebben we niet geweten dat de joden werden uitgeroeid.
Dat wisten we pas na de bevrijding.

De historici Abel J. Herzberg, dr. J. Presser, en in het bijzonder dr. L. de Jong bevestigden deze voorstelling van zaken.

In Tegen beter weten in toont Ies Vuijsje aan dat het beeld 'we hebben het niet geweten' een mythe is. Deze 'niet geweten'-mythe ontlastte velen. De joden kon niet verweten worden dat ze zich als lammeren naar de slachtbank hadden laten voeren. De toeschouwers kon men niet verwijten dat ze niets hadden ondernomen om de massamoord tegen te gaan. Koningin en regering kon men niet kwalijk nemen dat ze geen pogingen hadden gedaan de levens van joodse onderdanen te redden. En overheidspersoneel dat had meegewerkt aan de deportaties, kon men wel medewerking aan vrijheidsberoving aanrekenen, maar geen medeschuld aan moord.
De 'niet geweten'-mythe bood een oplossing voor een collectief gewetensprobleem en droeg bij aan een positief zelfbeeld. De samenleving wilde de waarheid niet onder ogen zien.

Tegen beter weten in is een noodzakelijke correctie op de geschiedschrijving van Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. Dat het boek inmiddels veel invloed heeft blijkt uit het recentelijk verschenen Het recht om te waarschuwen: Over de Radio Oranje-toespraken van koningin Wilhelmina van Jord Schaap. In dit boek wordt vaak verwezen naar en geciteerd uit Tegen beter weten in van Ies Vuijsje. Schaap haalt Vuijsjes boek aan in verband met Koningin Wilhelmina en de jodenvervolging en deelt Vuijsjes conclusies.